Nguyên nhân trẻ biếng ăn

Biếng ăn là một triệu chứng liên quan đến việc không thèm ăn ở trẻ và do nhiều nguyên nhân có thể do sinh lý hay bệnh lý. Tuy nhiên, biếng ăn ở trẻ cũng thường tiềm ẩn nguyên nhân tâm lý cần được bố mẹ lưu ý.

Trẻ ở giai đoạn nào thường gặp vấn đề về biếng ăn nhiều nhất?

Biếng ăn hay gặp ở trẻ từ 1-5 tuổi và khoảng 40% trẻ trong độ tuổi này có dấu hiệu biếng ăn trước 3 tuổi.

Nguy cơ biếng ăn diễn ra cao nhất và có thể kéo dài hoặc trầm trọng hơn ở 3 giai đoạn:

4-6 tháng: Trẻ bắt đầu ăn dặm.
12-24 tháng: Trẻ chuyển từ chế độ ăn loãng sang đặc.
24-26 tháng: Trẻ chuyển từ chế độ được đút ăn sang thời kỳ tự ăn bằng muỗng.

Biếng ăn do những nguyên nhân gì?

Biếng ăn có nguồn gốc tâm lý: Đây là nguyên nhân thường gặp nhất, thường xảy ra khi thay đổi chế độ ăn ở trẻ nhỏ và hay gặp ở bé gái tuổi vị thành niên.

Biếng ăn do bệnh lý: Xảy ra trong hầu hết mọi bệnh nhiễm trùng, nhiễm giun đũa cũng là một nguyên nhân gây biếng ăn phổ biến ở trẻ em nước ta. Bên cạnh đó, biếng ăn còn do trẻ mắc một số bệnh răng miệng hay trong các bệnh mãn tính nặng như suy tim, hen vừa và nặng.

Biếng ăn do sinh lý: Trẻ thường biếng ăn khi trẻ biết lật, biết ngồi, biết đi v.v..

Biếng ăn do thuốc: Các kháng sinh uống thường gây loạn khuẩn ruột, giảm quá trình lên men thức ăn.

Biếng ăn do sai lầm trong chế độ ăn và cách chế biến thức ăn:

Chế độ ăn đơn điệu, không phù hợp với lứa tuổi của trẻ hoặc nghèo nàn về mặt dinh dưỡng (thiếu đạm, các vitamin như B1…) dần dần sẽ làm trẻ chán ăn.

Biếng ăn bẩm sinh: Hiếm gặp chiếm khoảng 5% trẻ không bao giờ đòi bú hay đòi ăn.

Bố mẹ nên làm gì khắc phục tình trạng biếng ăn ở trẻ

Biếng ăn do nguyên nhân tâm lý

Ở trẻ nhỏ

Đa số các trường hợp biếng ăn ở trẻ em là loại này. Trẻ mất sự thèm ăn là trẻ có cảm giác bị ép buộc, bị bỏ rơi hay bị đánh lừa. Do đó, để xử trí loại biếng ăn này, bố mẹ cần:

Hết sức bình tĩnh, kiên nhẫn tìm hiểu lý do trẻ không chịu ăn.
Cần tránh những hành vi ép buộc trẻ.
Cố gắng thay đổi hành vi thái độ: Mẹ dành nhiều thời gian chơi với trẻ, tạo không khí vui vẻ, thoải mái khi trẻ ăn, cho trẻ tự do chọn thức ăn.
Nên cho trẻ ăn thử nhiều loại thức ăn và ăn theo cấu trúc thức ăn:

5-6 tháng: đồ ăn nghiền hay giã nhuyễn (cháo nhuyễn).

7-8 tháng: đồ ăn mềm có thể ép nát bằng lưỡi (Cháo).

9-11 tháng: đồ ăn mềm có thể ép nát bằng răng (cháo hoặc cơm nát).

12-18 tháng: đồ ăn cứng hơn có thể cắn bằng răng (cơm nát).

Trên 18 tháng: ăn cơm hạt như người lớn.

Có đôi lúc trẻ chỉ chấp nhận 2-3 loại thức ăn. Bố mẹ cần thử lại loại thức ăn trẻ chưa chấp nhận nhiều lần (> 11 lần) ở nhiều điều kiện khác nhau (không gian, màu sắc, kiểu dáng chén bát..).
Đừng bao giờ lén pha thuốc vào thức ăn của trẻ.

Ở trẻ thiếu niên

Cách điều trị hiện nay là:

Tâm lý liệu pháp, các kỹ thuật thay đổi thái độ.
Phục hồi dinh dưỡng.
Các thuốc chống trầm cảm rất có ích đối với những bệnh nhân bị trầm cảm kết hợp biếng ăn do tâm lý.

Biếng ăn do bệnh lý nhiễm trùng, ký sinh trùng, tiêu hóa, răng miệng

Chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh nhiễm trùng (đặc biệt là các bệnh do vi khuẩn).
Bổ sung các vi chất dinh dưỡng mà trẻ thiếu (các vitamin nhóm B, các acid amin, đặc biệt là lysin và kẽm…).
Xổ giun định lý mỗi 6 tháng.
Giữ gìn vệ sinh răng miệng tốt. Điều trị sớm các bệnh lý ở răng miệng bằng các biện pháp thích hợp. Cho giảm đau trong trường hợp có đau nhiều (viêm miệng, viêm họng, mọc răng).
Bổ sung các vi khuẩn lactobacillus để tái lập thế quân bình của khuẩn giới ở ruột bị rối loạn sau điều trị kháng sinh.

Biếng ăn do sinh lý (khi trẻ biết ngồi, biết lật, biết đi…)

Hãy cho trẻ ăn từng bữa nhỏ, làm các món ăn lạ và hấp dẫn. Giai đoạn này sẽ qua đi một cách tự nhiên.

Biếng ăn do sai lầm trong chế độ ăn và cách chế biến thức ăn

Cần tránh những sai lầm sau:

Chỉ cho trẻ ăn nước rau, nước thịt, không ăn phần xác. Lâu ngày gây thiếu dưỡng chất làm cho trẻ chán ăn.
Pha bột vào sữa, pha sữa quá đặc, pha sữa bằng nước cháo, nước hầm xương làm trẻ khó tiêu hoá.
Pha bột quá đặc khi trẻ mới tập ăn dặm.
Chất và lượng thực phẩm trong chén cháo hoặc bột không đủ.
Thức ăn đơn điệu làm cho trẻ chán ăn.
Bữa ăn quá nghèo nàn (chỉ có bột và thịt hoặc cá) làm trẻ bị thiếu một số acid amin tối cần và các vitamin. Sự thiếu hụt này có thể dẫn đến tình trạng chán ăn.

Việc chú ý chế độ ăn uống của trẻ là vô cùng qua trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển sau này. Để bổ sung dưỡng chất cho sự phát triển của trẻ, cha mẹ có thể sử dụng thêm cho trẻ thực phẩm chức năng giàu dinh dưỡng như tảo mặt trời Spirulina

Tảo spirulina nói chung là nguồn thực phẩm tuyệt vời cho trẻ, giúp bổ sung dinh dưỡng, nguồn vitamin và khoáng chất thiết yếu Trong tảo spirulina chứa các chất dinh dưỡng, bao gồm các vitamin B phức tạp, beta-carotene, vitamin E, mangan, kẽm, đồng, sắt, selen và axit gamma linolenic (một axit béo thiết yếu).